Long-Covid, een kwestie van een lange adem
Nu we in de staart zitten van de corona pandemie, weten we steeds meer over de klachten die mensen kunnen ervaren na het doormaken van een Covid infectie. Al weten we nog veel niet, toch zijn er al dingen die we geleerd hebben in de afgelopen 1,5 jaar rondom herstel na een Covid infectie. Een deel van de mensen houdt na een besmetting met SARS-CoV-2 langdurig klachten. Dat wordt ‘Long Covid’ of ‘PASC’ (Post-Acute Sequelae of SARS-CoV-2 Infection) genoemd. Deze klachten kunnen tot enkele weken, maar soms meerdere maanden na een infectie met Covid-19 aanhouden.
Wat zijn de klachten bij long-Covid?
Mensen met long-Covid hebben klachten zoals vermoeidheid, kortademigheid, pijn op de borst, spierpijn, hoofdpijn, hartkloppingen, aanhoudende verhoging, langdurig verlies van reukvermogen, of kampen met een depressie of vergeetachtigheid. Dat laatste wordt vaak ‘brain fog’ genoemd. Sommige van die klachten blijven lang bestaan, maar de ernst ervan kan wel afnemen in de loop van de tijd.
Wie heeft meer kans op long-Covid?
We weten nog niet precies waarom sommige mensen lang klachten houden na een infectie met SARS-CoV-2. Er lijkt een verband te zijn met een hogere leeftijd en de hoeveelheid klachten die iemand heeft in de eerste fase van de besmetting. Ook mensen die vanwege Covid-19 in het ziekenhuis zijn opgenomen, of een verhoogd BMI Body Mass Index of astma hebben, lijken vaker langdurig klachten te houden na een besmetting. Maar ook mensen die niet in het ziekenhuis zijn opgenomen kunnen deze klachten houden. Het lijkt dat long-Covid vaker voorkomt bij vrouwen. Na een ernstige infectie kunnen patiënten soms maanden na ontslag uit het ziekenhuis nog een verminderde longfunctie hebben en zijn er afwijkingen van de longen op röntgenfoto’s of longscans te zien.
Hoe vaak komt long-Covid voor?
Dat is nog niet zeker. Volgens een eerste schatting heeft maximaal 1 op de 5 personen 4 of 5 weken na een positieve test nog klachten. Dat aantal neemt verder af 12 weken of langer na de besmetting. Er is nog geen optimale behandeling voor long-Covid. Daarom wordt wereldwijd onderzoek gedaan naar long-Covid. Inmiddels leert de ervaring dat het klachtenpatroon van patiënten met long-Covid klachten sterk overeenkomt met dat van QVS-patiënten (Q-koortsvermoeidheidssyndroom). Zij ervaren beperkingen in het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Vaak hebben ze niet de energie om alle activiteiten die belangrijk voor hen zijn uit te voeren.
Belasting en Belastbaarheid
Voor iedereen geldt dat het belangrijk is om de lichamelijke en mentale (psychische) belastbaarheid zoveel mogelijk in balans te houden met de belasting.
Onder belastbaarheid verstaan we de last die het lichaam kan dragen zonder dat dit (extra) klachten of negatieve gevolgen geeft. Onder belasting verstaan we de last die het lichaam daadwerkelijk te verdragen krijgt.
Er zijn verschillende soorten belasting te onderscheiden, onder andere:
- lichamelijke belasting (zoals fysieke inspanning, werken, of andere activiteiten), maar ook pijn, of een verstoorde nachtrust.
- mentale belasting (zoals concentreren, onthouden, prikkels uit de omgeving en emoties als ergernis, verveling, piekeren).
Als de belasting en belastbaarheid in balans zijn, dan gaat het goed.
Als er sprake is van over- of onderbelasting dan kunnen problemen ontstaan.
Dat geldt voor de privé-situatie, op het werk, in het sociaal leven, bij hobby of sport; eigenlijk voor alles wat men doet.
Door de long-Covid klachten, is er waarschijnlijk sprake van een lagere belastbaarheid en kan er eerder overbelasting ontstaan. Een goed evenwicht houden tussen belasting en belastbaarheid is voor iedereen belangrijk, maar kan juist bij long-Covid klachten een extra grote uitdaging en opgave zijn.
Overbelasting herken je aan signalen van het lichaam: vermoeidheid en pijnklachten (spierpijn – hoofdpijn) verergeren, concentratie vermindert, prikkelbaarheid. Overbelasting is op zich niet slecht, maar wordt dat wel als dat te vaal gebeurt.
Aan de andere kant is onderbelasting ook niet goed. Onderbelasting zorgt er namelijk voor dat het lijf uiteindelijk minder belastbaar wordt. Het is daarom wel belangrijk om, indien mogelijk, actief te blijven, zowel lichamelijk als mentaal.
Een goede balans tussen werk en privé́ wordt door mensen met long-Covid klachten als zeer belangrijk, maar ook als een grote uitdaging ervaren. Het werk kan te veel inspanning en energie (gaan) kosten. Dit gaat vaak ten koste van het privéleven thuis. Privé́ wordt dan veel opzij of op een laag pitje gezet om te kunnen (blijven) werken. Dit kan uit financiële noodzaak zijn, maar ook omdat b.v. uit het werk veel voldoening wordt gehaald.
Het aanbrengen van een vaste structuur in het dag- of weekschema kan helpen inspanning, ontspanning en rust, energievreters en energiegevers, meer met elkaar in balans te brengen, door b.v. in- en ontspanning bewust meer af te wisselen. Zo verklein je de kans op over- (of onder) belasting.
Als we de patiënt als uitgangspunt nemen, lijkt een monodisciplinaire aanpak niet passend bij de complexe problematiek van de long-Covid zorgvragen. Maar multidisciplinair samenwerken is niet vanzelfsprekend in het (para) medische werkveld. Weer een vergelijking met Q-koorts. Bij die intensieve begeleiding is goede samenwerking tussen betrokken behandelaars allesbepalend. Dus niet alleen de huisartsen en medisch specialisten, maar ook de werkgever en de bedrijfsarts, de fysiotherapeut, de ergotherapeut en bijvoorbeeld de diëtist of de logopedist
Voor meer informatie rondom long-Covid klachten kijk dan eens op www.rivm.nl en www.c-support.nu of neem contact op met ons.
Meer weten? Neem contact op!
We vertellen je graag vrijblijvend wat we voor je kunnen betekenen.
